İstanbul’da dün yaşanan 5.8 büyüklüğündeki deprem, bazı binalarda oluşan ufak hasarlarla atlatılsa da beklenen büyük İstanbul depreminden önce önlem almak şart. Kentsel Dönüşüm Eylem Planı’na göre Türkiye’de riskli 6.7 milyon binanın 20 yıl içinde dönüştürülmesi hedefleniyor. Her yıl 100 bini İstanbul’da olmak üzere 300 bin konut dönüştürülecek. Böylece 5 yılda İstanbul’da 500 bin, toplamda 1.5 milyon konut dönüştürülecek.
ZORUNLU DEĞİL
Oturduğunuz ev güvenli mi yoksa riskli bir binada mı oturuyorsunuz? Öğrenmenin yolları var. Riskli bina tespiti için kanunda bir zorunluluk bulunmuyor ancak binanızın yaşı yüksek ve yapım yılı 1999’dan önceyse kontrol ettirmekte fayda var. 1999 Marmara Depremi’nden sonra inşa edilen yapılar için bir yönetmelik yayınlanmış ve yapılara bazı kriterler getirilmişti. Oturduğu binanın riskli olduğunu düşünenlerin kendi güvenliği açısından risk tespiti yaptırması önemli.
3 YOLU VAR
Riskli bina tespiti yaptırmak için 3 seçenek bulunuyor. Bu yöntemler, hızlı, orta ve kapsamlı testler olarak sınıflandırılıyor. Deprem dayanıklılık testleri de bir seçenek olabilir. Bağımsız firmalar aracılığıyla demir ve karot örnekleri alınarak, inceleme yaptırabilirsiniz. Hızlı tetkik teknikleri de kısa sürede sonuç veren bir uygulama. En yaygını ise bina risk tespiti yöntemi. Bu yöntem tercih edilirse ve bina riskli çıkarsa yıkılması zorunlu. Bu aşamada kentsel dönüşüm süreci devreye giriyor.
BİR KİŞİ YETER
Bina Risk Tespiti yaptırmak için herhangi bir çoğunluk aranmıyor. Kat maliklerinden birinin veya kanuni temsilcisinin müracaatı ile tespit yapılabiliyor. Riskli binaların tespiti için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan lisans almış kurum ve kuruluşlara tapu ve kimlik fotokopisi ile başvurmak yeterli oluyor. Lisanslı kurum ve kuruluşları Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri’nden öğrenebilirsiniz.
RAPOR HAZIRLANIYOR
Tespit başvurusundan sonra lisanslı kurum ve kuruluşlar, belli bir ücret karşılığında bina risk raporu hazırlıyor. Bu rapor, 7 gün içinde belediyeye gönderiliyor. İnceleme sonucunda riskli olduğu belirlenen binalar, 10 iş günü içinde Altyapı Kentsel Dönüşüm İl Müdürlüğü’ne ve Tapu Müdürlüğü’ne yazılı olarak bildiriliyor. Binaya ‘riskli yapı’ şerhi işleniyor ve ev sahiplerine tebligat gönderiliyor.
60 GÜNDE YIKIM
Ev sahiplerinin karara 15 gün içerisinde itiraz edebilme hakkı var. Yapılan itirazlar bakanlık ve üniversitelerin belirlediği teknik heyet tarafından inceleniyor. Eğer, riskli olduğu kabul edilirse bina 60 gün içinde yıkılıyor. Teknik heyetin binanın riskli olmadığına karar verirse, şerh kaldırılıyor.
GÜÇLENDİRME DE OLUR
Kat maliklerinin, yıkım yerine güçlendirme talep etme hakkı da var. Bu durumda, tebliğ edilen 60 günlük süre içinde ev sahiplerince, güçlendirmenin teknik olarak mümkün olduğu tespit ettirilmeli. 4/5 çoğunluk ile güçlendirme kararı alınması, güçlendirme projesinin hazırlatılması ve imar mevzuatı çerçevesinde ruhsat alınması gerekiyor.
NASIL ANLAŞILIR?
- 2000 yılından önce yapılmış bir binanın riskli olma ihtimali yüksek.
- Hazır beton kullanılmamışsa,
- Beton dayanımı C10 ve daha azsa,
- Bodrum katında rutubet; kolon, kiriş demirlerde paslanma varsa,
- Kolon ve kirişlerde çatlaklar varsa,
-Taşıyıcı kolon ve kirişler kesilmişse binanız riskli olabilir.
DEPREM SİGORTANIZ VAR MI?
İstanbul’da dün yaşanan deprem, Zorunlu Deprem Sigortası’nı yeniden hatırlattı. Konutları deprem ve deprem sonucu meydana gelen maddi zararlara karşı koruyan bu sigorta, Türkiye’de henüz istenilen seviyeye ulaşmadı. Depremin meydana geldiği İstanbul’da 3.6 milyon konutun, 2.3 milyonu (yüzde 63’ü) sigortalı. Yani her 10 konuttan 4’ü henüz sigortalanmamış.(Meltem Kara Söyleyenoğlu-Posta)