Virüs nasıl yayılıyor?
Virüsün çıkışının hayvandan insanlara geçiş şeklinde olduğunu biliyoruz. Şu anki yayılım ise insandan insana gerçekleşiyor. Solunum sisteminde yerleşen virüs, influenzaya (grip) benzer şekilde öksürme ve hapşırma ile vücut dışına atılıyor ve yakın çevrede bulunan diğer kişilere bulaşabiliyor. Şimdiye kadar yayımlanan raporlara göre özellikle enfekte olan hasta ile yakın temasta olan kişilere bulaş olduğu görülüyor.
Ne kadar bulaşıcı?
Virüsün bulaşıcılığı temel çoğalma sayısı olan 'R0' değeri ile ölçülüyor. Bu rakam virüsle enfekte bir kişinin virüsü kaç kişiye yayabileceğini gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütü bu sayının 1.4-2.5 arasında olduğunu tahmin ediyor. Yani herhangi bir önlem alınmaz ise her hasta diğer 2 kişiyi enfekte edebilir. Bu sadece şu anda alınması gereken tedbirleri bilgilendirmek amaçlı var olan verilere dayalı bir tahmin. Eski salgınlardan biliyoruz ki enfeksiyonun bulaştırıcılığı kişisel hijyen (ellerin yıkanması, mendile hapşırmak vb) ve hastalanan insanların erken teşhisi gibi gerekli önlemler alınarak düşürülebilir.
Virüs bulaştıktan sonra belirtilerin başlaması ne kadar sürüyor?
Virüs bulaştıktan sonra kişide belirtilerin başlamasına kadar olan geçen süre (inkübasyon süresi), yeni Koronavirüs için ortalama 6 gün (en az 2 en çok 14 gün) olarak belirlenmiş durumda. Bu veri sebebiyle şüpheli kişiler 14 gün boyunca karantina altına alınıyor.
Belirtiler neler?
Virüsün en temel iki belirtisi ateş ve öksürük. Bunların yanında yorgunluk, mide bulantısı, kusma, ishal, baş ağrısı da eşlik edebiliyor. Virüs ilerleyen günlerde akciğerlerde pnömoniye (zatürre) sebep olarak bazı hastalarda daha ciddi sonuçlara sebep olabiliyor.
Hastalık kimleri etkiliyor?
Virüs herkesi etkileyebilir. Verilere göre, zatürre ile hastaneye yatan hastaların yarısından fazlası 50 yaşın üzerinde ve üçte birinin başka bir hastalığı (özellikle diyabet, hipertansiyon, kalp rahatsızlığı vb) bulunuyor. Şimdiye kadar 15 yaşın altında sadece 1 zatürre vakası raporlandı. Bu demek oluyor ki çocuklar bu hastalığı belirtisiz ya da hafif geçiriyor olabilir. Gebeler ile ilgili şimdilik yeterince bilgimiz yok.
Kimlerde ağır hastalık yapıyor ?
Hastalığın seyri kişinin yaşına ve başka bir hastalığının bulunup bulunmamasına göre değişiyor. Hastaneye yatırılan hastaların ortalama dörtte birinin yoğun bakıma ihtiyacı olduğunu biliyoruz. Özellikle 60 yaşın üzerinde ve başka hastalığı (özellikle diyabet, hipertansiyon, kalp rahatsızlığı vb) olan hastalarda hastalık daha ağır seyrediyor.
Virüs ne kadar ölümcül?
Yeni Koronavirüs sebebiyle şimdiye kadar 362 kişi hayatını kaybetmiş durumda. (Bu yazı yazıldığı sıradaki veri dikkate alınmıştır.) Süregiden salgınların fatalite hızını tespit etmek güç. Fakat, var olan verilere göre yeni Koronavirüs'le enfekte olan her elli kişiden biri (%2) hayatını kaybediyor. Hastaneye daha geç başvuranlar, yaşlılar ve başka bir hastalığı olan kişilerin ölüm riski daha fazla gibi gözüküyor. Bu tahminler yine koronavirüs ailesinden olan SARS ve MERS'ten daha düşük seviyede.