Geçtiğimiz Cumartesi İstanbul Boğazı’nın Beylerbeyi mevkiinde bulunan Hekimbaşı Salih Efendi Yalısı’na çarpan gemi yalıyı kullanılamaz hale getirdi. Kaza sonrası gözler bir kez daha kıyı şeridinde yüzlerce değerli yalı ve önemli yapı bulunan boğaz bölgesine çevrildi.

Vatan'da yer alan habere göre 285 milyon euro piyasa değeri olan Hekimbaşı Yalısı’nın sigortası yoktu. Ancak neyse ki oluşan zararı geminin P&I sigortası karşılayacak. Eğer yalı sigortalı olsaydı sigorta şirketi mülk sahibine hasar bedelini ödeyecek daha sonra bunu geminin sigortasını yapan şirketten mahsup edecekti. Şayet geminin de sigortası olmasaydı, yalıda ortaya çıkan ciddi maddi zarar, hukuki bir savaş başlatacaktı.

Sigortasız gemiler

Ancak bu ve benzeri kazalarda İstanbul Boğazı’nı bekleyen büyük bir tehlike mevcut. O da boğazdan geçecek olan gemilerin çoğunun sigortasının olmaması. Büyük denizcilik şirketlerine ait ticari gemiler bu şartları eksiksiz yerine getirirken bazı gemiler de kendilerini sigortalı gibi gösterip sahte belgelerle boğazlardan geçebiliyor. Günde ortalama 150 geminin geçiş yaptığı İstanbul Boğazı’nda sigortasız gemiler büyük risk oluşturuyor.

Genellikle bu şekilde geçen gemiler eski, bakımsız ve kontrolü zor ülkelerin bayraklarını taşıyan gemiler oluyor.

Çare yalı sigortası 

Bu gemilerin yarattığı risk yalı sahiplerine de mecburi gemi çarpma sigortası yaptırıyor.  Sigortası olmayan bir geminin kendi yalılarında oluşturacağı hasarı düşünen yalı sahipleri yalılarını gemi çarpması risklerinin de dahil olduğu sigorta poliçeleri ile güvence altına alıyor. Ancak bu primler oldukça yüksek. 50 milyon euroluk bir yalının yıllık sigorta bedeli 15 bin euroyu buluyor. Boğaz’da piyasa değeri bu rakamın 2 katını aşan yalılar da var. Fiyat 30 bin euroya kadar çıkıyor. Üstelik bu rakama yalılardaki tarihi eserler ve eşyalar dahil değil.

Yalıların yüzde 70’i sigorta yaptırdı

Düşen navlun fiyatlarına bağlı olarak son dönemde boğazdan sigortası olmayan gemi geçişi artınca yalılar da mecburen sigorta yaptırmak zorunda kaldı.

İstanbul Boğazı’nda 600 yalı bulunurken bu yalılardaki sigortalılık oranının yüzde 70 olduğunu söyleyen Nart Sigorta ve Reasürans Genel Müdür Yardımcısı Berna Katıoğlu, sigorta şirketlerinin yalı sigortalarına pek sıcak bakmadığını belirtti. Yalıların genellikle ahşap ve risk düzeyi yüksek yapılar olduğunu belirten Katıoğlu, sözlerine şöyle devam etti: “Yalı sahiplerinin genellikle iş dünyasının önde gelen kişileri olması sebebi ile sigortacılar bir şekilde orta yolu bulup yapıların sigorta işlemlerini yapıyorlar. Bu yapılar sahip olduğu konum ve değer itibarı ile yüksek teminatlar ile sigorta altına alınıyor. Yangın riskinden sonra ilk akla gelen gemi çarpması konusu olduğu için hemen hemen hepsinin poliçesinde bu özellikle bir madde olarak eklenmiş durumda.”

Her geçiş için mecburiyet var

Boğazlardan geçen her geminin P&I sigortası yaptırmak zorunda olduğunu ve bunun geçişten önce Türk yetkili makamlarına deklare edildiğini söyleyen Türk P&I Sigorta Genel Müdürü Ufuk Teker, bazı durumlarda bu deklarasyon yapılsa bile gemilerin yanlış beyanda bulunabildiğini ifade etti. Türkiye’deki denizcilik otoritelerinin son derece kontrollü davranmasına rağmen özellikle bakımsız ve eski gemilerin bu yola başvurduğunu aktaran Teker, “Ortalama yıllık 70-80 bin dolarlık maliyetle bu gemiler sigortalanıyor. Boğaz gibi önemli geçiş bölgelerinde mutlaka bu sigorta her gemiden isteniyor. Ufak bir kazadan tutun da büyük bir çevre felaketine varan kazalar yaşanabilir. Dolayısıyla oluşan hasarların telafisinde bu sigortalar büyük önem taşıyor” dedi.

P&I sigortası nedir?

P&I sigortası, sigortacılık tarihinin en yaşlı üyelerinden birisidir. Tekne ya da gemi sahiplerinin 3’üncü şahıslara karşı, çevreye karşı, kendi personeline ve hatta taşıdığı yük varsa yüke karşı sorumluluklarını karşılayan bir sigorta türüdür.