Cumhuriyet tarihinin en çok tartışılan projesi olan Kanal İstanbul için uzmanlar 75 milyar TL civarında açıklanan maliyetinin finansmanının çok zor olduğunu üstelik bu rakamın uygulama iki hatta üç katına çıkabileceğini belirtiyor.
euronews'da yer alan haberde, Kare Portföy Genel Müdürü ekonomist Ümit Kumcuoğlu, Kanal İstanbul için öngörülen maliyetin, daha önceki büyük altyapı projelerinde olduğu gibi çok iyimser bir rakam olduğunu, maliyetin nihai aşamada iki-üç katına çıkabileceğini kaydediyor.
“İyimser maliyet tahminleri aşılmasa bile 10 milyar Euro seviyesinde bir maliyet Türkiye tarihinde görülmemiş bir kredi gerektirir. Hem hukuki ve siyasi açıdan karmaşık, hem de doğa ve çevreye etkisi çok olumsuz bir proje olduğu için uluslararası bankaların bu riski almak istemeyeceğini düşünüyorum” diyen Kumcuoğlu, üçüncü havalimanının ağırlıklı olarak yerli bankalar üzerinden finanse edildiğini, ancak yerli bankalarda şu anda Kanal İstanbul’u finanse edebilecek bir kapasite olmadığını belirtiyor.
“Boğazlardan gemiler oldukça serbest şekilde ve düşük bir fiyata geçerken hiçbir gemiyi buradan geçmeye zorlayamayız. Projenin gelir getirme ihtimali yok. Kanalın yakınlarındaki arazilerin değer kazanması için de bir sebep göremiyorum. Ayrıca Montrö anlaşması ile ilgili riskleri de göz ardı etmemek lazım.”
Sigortacılık boyutunda ne bekleniyor?
Projenin sigortacılık boyutuna bakıldığında ise Türkiye’de sigortacılık sektörünün dünya ölçeğine göre çok küçük olduğunu belirten Kumcuoğlu, kanalın inşaatı sırasındaki risklerde sigorta edebilecek bir yerli kapasite olmadığını söylüyor.
Kimi uzmanlar ise sigortalama sürecinde tahkim boyutuna dikkat çekiyorlar; keza kanal yapıldıktan sonra buradan geçen gemilerin geçişleri esnasında verebileceği zararlara dair Dünya Sigortalar Birliği üzerinden bir sigortalama süreci de devreye girebilir. Bu noktada da geminin taşıdığı yük, tehlikeli olup olmaması, geminin büyüklüğü gibi farklı parametreleri içeren bir tarife sistemi ve teminat gerekecek.
Anayasa Mahkemesi (AYM) geçtiğimiz günlerde Kanal İstanbul'un Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli kapsamına alınmasına ilişkin düzenlemenin iptal istemini reddetti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Kanal İstanbul projesi için ihalenin gelecek günlerde yapılacağını açıkladı. Bazı uzmanlar, Hazine garantili olması beklenen projenin finansman sürecinin kamuoyundan gelen tepkilere göre değişebileceğini ileri sürüyorlar.
Erdoğan’ın “hayalim” olarak sözünü ettiği Kanal İstanbul’u sert bir şekilde eleştiren İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ise, “felaket, ihanet ve cinayet” olarak nitelendiriyor. (Euronews Türkçe)
