Sigorta yazarı Noyan Doğan Hürriyet'te yer alan köşesinde madencilere sigortadan 6.5 milyon TL tazminat ödendiğini yazdı. Patlamanın yaşandığı Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait maden ocağında çalışan tüm madencilerin zorunlu sigorta ile sigortalı olduğu ve ocağın sigorta denetimlerinden geçtiği belirlendiğini ve kaza sonrası sigorta sisteminin devreye girdiğini kaydeden Noyan, hayatını kaybeden 41 işçinin ailelerine toplam 6.5 milyon TL tazminat ödendiğini, sigorta şirketlerinin son yedi yılda meydana gelen maden kazalarında ölen ve sakat kalanlara 13 milyon TL tazminat ödemesi yaptığını ifade etti. Noyan'ın yazısı şöyle:
Türkiye’yi yasa boğan ve 41 işçinin yaşamını yitirdiği Bartın’ın Amasra ilçesindeki maden ocağındaki patlamada ölen madencilerin ailelerine sigortadan 6.5 milyon lira tazminat ödendi. Patlama nedeniyle hayatını kaybeden her bir madenci için sigortadan 150 bin lira ödeme yapılırken, patlamada yaralananların tedavi giderleri de yine sigortadan karşılandı. Sigortadan ödemeler de 18 Ekim tarihinde yapıldı. Eminim kamuoyu -ki, buna madenlerde çalışan işçiler de dahil- böyle bir sigortanın varlığından haberdar değildir. Oysa 2014 yılındaki 301 işçinin hayatını kaybettiği, 486 işçinin de kurtarıldığı Soma faciasından sonra yapılan düzenleme ile tüm maden işletmelerine, çalışanlarını, kaza sonrası vefat ve sakatlık risklerine karşı kaza sigortası ile sigortalama zorunluluğu getirildi. Adına da Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası dendi. Zorunlu sigorta uygulaması 2015 yılının mayıs ayında başladı.
Denetimi sigorta şirketi yapıyor
Buna göre; bir taraftan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı maden işletmelerini denetlerken, diğer taraftan da sigorta şirketleri ocakların güvenli ve standartlara uygunluğunu denetliyor. Maden işletmesinin asgari sigorta şartlarını sağladığının tespiti üzerine o madendeki tüm çalışanlar kaza sigortası ile sigortalanıyor. Eğer işletme sigorta şirketinin istediği şartlara uygun değilse sigorta yapılmıyor. Sigortası olmayan maden ocağının faaliyeti durduruluyor. Sigorta şirketinin ikinci denetiminde halen güvenli çalışma ortamı yaratılmamışsa ve sigortanın istediği şartlar yerine getirilmemişse, maden işletmesinin ruhsatı iptal ediliyor. Yani, sigorta varsa maden işletmesi faaliyetine devam ediyor, sigortalanmıyorsa, çalışanlar açısından güvenli olmadığından dolayı ruhsatı iptal ediliyor. Maden işletmeleri de her bir çalışanı için yıllık 700 lira prim ödeyerek, olası bir kazada vefat ve sakatlık risklerine karşı sigorta yaptırıyor. Sigorta şirketi de bu prim karşılığında kişi başına sakatlık ve vefat durumlarına karşı 150 bin lira teminat veriyor. Daha açık bir anlatımla, maden kazasından dolayı hayatını kaybeden işçilerin ailelerine 150 bin lira, kaza nedeniyle sakat kalan işçinin kendisine yine 150 bin lira sigortadan tazminat ödeniyor.
Maden ocağı sigortalı
Yeri gelmişken belirteyim, 150 bin liralık sigorta teminatı, 2015 yılında belirlenmiş teminat. Üzerinden neredeyse yedi yıl geçmiş ve halen kişi başına teminat 150 bin lirada duruyor. Teminat tutarının bir an önce günün şartlarına uyarlanması gerekiyor. Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait olan ve patlamada 41 maden işçisinin hayatını kaybettiği, 11 işçinin yaralandığı, 58 işçinin de kurtarıldığı Bartın’daki maden ocağındaki tüm işçiler de zorunlu kaza sigortası ile sigortalı. Bu kapsamda da hayatını kaybeden 41 işçinin ailelerine ve yaralananlara sigortadan 6.5 milyon lira tazminat ödemesi gerçekleştirildi.
Her iki madenden biri riskli
Soma faciası sonrası uygulamaya giren maden çalışanları zorunlu ferdi kaza sigortası ile son verilere göre 1.728 maden sigortalandı. Ancak yedi yıl önce zorunlu sigorta uygulaması ile madenleri sigorta şirketlerinin denetlemeye başlaması, denetimden geçenlerin sigortalanıp, geçemeyenlerin faaliyetinin askıya alınması ile birlikte acı gerçek de ortaya çıktı. Sigortacıların yaptığı denetimler sonucu aradan geçen yedi yılda madenlerin sadece yarıya yakını denetimden geçebildi. Kalanlar ise denetmenler tarafından iş güvenliğine uygun bulunmadığından sigorta yapılmadı. Sigortacıların yaptığı denetimlerde de her iki madenden birinin riskli ve standartlara uygun olmadığı ortaya çıktı. Öyle ki, sigortalanamayan madenlere, eksiklerini yerine getirmesi için süre tanınmasına rağmen geçmişte çoğu maden işletmesi hem sigortanın ek maliyet getirmesinden hem de eksikliklerin giderilmesi için ek yatırım ihtiyacından dolayı faaliyetlerini durdurdu. Bir kısmı da kaçak faaliyetlerine devam etti ki, 2017 yılında, Şırnak’ta, 7 işçisinin hayatını kaybettiği maden kazasında işletmenin sigortasız ve kaçak çalıştığı ortaya çıktı. Yine de sigorta şirketi ölen madencilerin yakınlarına tazminat ödedi ve maden işletmecisinden hukuk yoluyla ödenen tazminatı aldı. Zorunlu sigorta uygulamasının başladığı tarihten bu yana da sigorta şirketleri madenlerde meydana gelen kazalar nedeniyle ölenlerin yakınlarına ve kazada sakat kalan işçilere toplam 13 milyon TL tazminat ödemesi yaptı.
