Hürriyet yazarı Noyan Doğan'ın konuyla ilgili yazısı şöyle:
Kimi okuyucular da meslek lisesi mezunları ile avukat ve doktorların staj sürelerinin sigorta başlangıcı sayılması konusunda taleplerinin olduğunu söyleyip, bu konuda destek istiyor. Bazı okuyucular ise staj konusunda yeni bir düzenlemenin duyumunu aldıklarını, bunun doğru olup olmadığını merak ediyor. İşte, staj konusunda tüm merak edilenler.
Staj süreleri emeklilikte hesaba katılıyor mu?
Hayır, katılmıyor. Çünkü çıraklık ya da stajyerlik döneminde emeklilik primi ödenmiyor, sadece iş kazası, meslek hastalığı ve genel sağlık sigortası primleri ödeniyor. Buna da staj sigortası deniyor. Sigortanın yapılma nedeni de işletmelerde staj gören öğrencilerin oluşabilecek kaza veya hastalıklara karşı koruma sağlanması. Çalışan sürenin emeklilikte sayılabilmesi için de uzun vadeli sigorta olarak adlandırılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta koluna prim ödenmesi gerekiyor. Bu prim ödenmediğinden, staj süreleri ileride emeklilikte hesaba katılmıyor.
Sigorta başlangıcı hangi tarih oluyor?
Sigorta başlangıcı uzun vadeli sigorta olarak adlandırılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta koluna prim yatırılmaya başlandığı tarih oluyor. Örneğin, 2018 yılının şubat ayında staj yaptınız ve sigortalı tesciliniz yapıldı. 2021’in mart ayında da işe başladınız ve uzun vadeli sigortalı olarak primleriniz yatmaya başladı. Emeklilik için geçerli tarih 2021’in mart ayından başlayacak.
Staj süresi borçlanılarak, emekliliğe sayılabilir mi?
Stajda geçen süreler emeklilik için borçlanılamıyor, kanun buna izin vermiyor. Hem staj süresinin emeklilikte sayılması hem de borçlanılabilmesi için kanuni düzenleme yapılması gerekiyor.
EYT ile ilgili düzenleme yapılırsa stajda geçen süreler sayılacak mı?
Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili nasıl bir düzenleme yapılacağı net değil. Ancak düzenleme yapılsa bile stajda geçen sürelerle ilgili ayrı bir kanun gerekiyor. Eğer böyle bir kanun çıkar ve staj sürelerinin emeklilikten sayılması için borçlanma imkanı tanınırsa o zaman EYT ile ilgili düzenlemeden de yararlanılabilir.
Kadın çalışanlar için farklı bir durum var mı?
Doğum yapan kadın çalışanlar için bir ayrıcalık var ve bu durumda olanların staj süreleri emeklilikte hesaba katılıyor. Şöyle ki, kadın çalışanlar, staj süresi ile ilk sigortalı çalışmaya başladığı tarih arasında doğum yapmışlarsa doğum borçlanmasından yararlanarak emekliliklerini erkene çekebilirler.
Avukat veya doktorların staj süreleri emeklilikte hesaba katılır mı?
Avukat ve doktorlarda durum biraz farklı. Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi, tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora ya da uzmanlık öğrenim süreleri ile yine sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri borçlanılabiliyor ve bu durumda emeklilik süresi erkene çekilebiliyor. Örneğin, avukatların bir yıllık stajı süresinin borçlanılması prim gün sayısı açısından emekliği etkiler ve öne çeker. Burada dikkat edilmesi gereken husus, staj süresi içinde sigortalı olunmaması. Sigortalı olunursa doktorlar ve avukatlar bu süreyi borçlanamıyorlar.
Staj sürelerinin emeklilikte sayılması için gündemde yeni bir düzenleme var mı?
Staj sürelerinin emeklilikten sayılıp sayılmaması konusu her yıl bir şekilde gündeme gelir, hatta bu konuda kanun tasarı teklifleri de verilir ama bir sonuç çıkmaz. Staj konusu gündemde değil ve şimdilik herhangi bir düzenleme ya da öneri bulunmuyor.
2022 yılı stajyer ücretleri ne kadar oldu?
2022 yılında çalışan sayısı 20’nün üzerinde olan işyerlerinde stajyerlere aylık 1.276 lira, 20’de az çalışanı olan işyerlerinde aylık 638 lira ödeniyor. 20’den az çalışanı olan işyerlerinde ödenen stajyer ücretinin üçte ikisini, 20’den fazla çalışanı olan işyerlerinde ise üçte birini devlet karşılıyor. Mühendislik fakültesi öğrencileri içinse aylık 1.488 lira ödeniyor.
