17 Ağustos 1999'da yaşanan Marmara depremi, Türkiye ekonomisini de önemli ölçüde etkiledi.
Marmara’da petrol rafinerileri, petrokimya tesisleri ve sanayi gibi pek çok iş kolunun yer alıyor olması ve kamu ekonomisine önemli kaynak sağlaması nedeniyle depremin ardından ekonomik kayıplar da büyük oldu.
Türkiye’de nüfus yoğunluğu bakımından önemli olan Marmara Bölgesinde gerçekleşen depremi, Türkiye nüfusunun yüzde 23’ünü kapsayan İstanbul, Düzce, Bolu, Bursa, Yalova, Kocaeli ve Sakarya kentlerinde etkili oldu.
20 yıl önce deprem gerçekleştiğinde bu 7 ilin Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) içindeki payı yaklaşık yüzde 35’i buluyordu.
Depremin en çok zarara uğrattığı Sakarya, Yalova ve Kocaeli’nin ise söz konusu payı ülkenin yüzde 7'sine karşılık geliyordu.
Deprem nedeniyle bölgedeki 164 firmanın ihracatında 103,9 milyon dolar azalma meydana gelmiş, bölgedeki 112 firmanın ithalatındaki azalma 77,9 milyon doları bulmuştu.
İhracat-İthalat açısından tablo böyleydi. Genel tabloya bakıldığında ise durum çok daha kötüydü.
Marmara Depremi’nin Türkiye'ye maliyeti TÜSİAD’a göre 17 milyar dolar, dönemin Devlet Planlama Teşkilatı'na göre 15 ila 19 milyar dolar, Dünya Bankası’na göre ise 12 ila 17 milyar dolar olarak açıklanmıştı.
2001 ekonomik krizini de tetikleyen en önemli nedenlerden biri olarak gösterilen Marmara depreminin yarattığı ekonomik kaybın etkisini Connected Business initiative (CBi) Türkiye Platformu da, depremin 20. yıl dönümünde yayımladığı raporla ele aldı.
"Yeni Riskler, Yeni Öncelikler" isimli rapora göre, 30 binden fazla işletmenin zarar gördüğü 17 Ağustos depremi, bugünün parasıyla 200 milyar liralık ekonomik kayba neden oldu.
Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) iş birliğiyle Kasım 2018'de kurulan CBi Türkiye Platformu'nun bu ilk çalışması.
Rapora göre son 20 yıl içinde Türkiye ekonomisiyle aynı ölçüde potansiyel risklerin de büyüdüğüne vurgu yapılıyor.
Depremde büyük fabrikalar kadar ülkenin ve bölgenin bel kemiğini oluşturan KOBİ'lerin de etkilendiğini vurgulayan rapor depremde 30 binden fazla işletme zarar gördüğünü belirtiyor.
Depremden bu yana yapılan çalışmaların ağırlıklı olarak can güvenliğinin sağlanmasına yönelik oldu.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Temsilci Vekili Claudio Tomasi, raporun yakın geçmişte özel sektörün risklerden nasıl etkilendiğini incelediğini belirterek, şu ifadeleri kulandı:
"Raporda geleceğe dönük öngörüler paylaşılmakta ve daha dayanıklı bir ekonomi oluşturmanın yolları aranmaktadır. Deprem ve yangının en önemli riskler olduğunu düşünürken, küresel iklim değişikliğine bağlı afetler ve risk profillerindeki değişimin yanı sıra Suriye Krizi gibi bölgesel olayların da Türkiye'ye etkileri artıyor. Hızla değişen bir dünyanın Türkiye ekonomisine etkisi kaçınılmaz. Özel sektörün ve onunla birlikte büyüyen kentlerin, yeni yönetim anlayışları, ortaklıklar ve uygulama çözümleri geliştirmeleri gerekiyor."
Deprem uzmanları Türkiye’nin nüfus bakımından en kalabalık bölgesi Marmara'da 7 ya da daha üzerinde deprem olacağını öne sürüyor.
25 milyondan fazla insanın yaşadığı Marmara Bölgesi, Türkiye'nin hala sanayi, ticaret ve turizm açısından en önemli bölgesi.
Büyük depremin Türkiye'ye olası maliyetinin 50 milyar doları bulacağı öngörülüyor.(Independent Türkçe)
