Habertürk'ün haberine göre özel bankalar da bu sistemi kullanmak için hızla start verdi. Rus turistlerin Türkiye'ye gelmeleri halinde ödeme sistemlerinde sorun beklenmezken sigorta şirketlerinin iş jetleri ve charter uçaklarına sigortayı kesmeleri diğer yandan bu ülkeden turist taşıyan charter şirketlerinin leasing yoluyla satın aldığı uçaklara üreticilerin yedek parça tedariğini durdurması işleri zorlaştırdı. Turizm Bakanı Ersoy'un turizm sezonunun açılmasına kadar bu iki sorunun aşılması için yoğun çaba harcadığı belirtiliyor. THY'de ise kasım ayı sonuna kadar sigorta sorununun olmadığı öğrenildi.
Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş bir yandan enerji fiyatları kanalıyla cari açığı artırırken diğer yandan beklenen turizm gelirlerine darbe vurması olasılığı piyasada karamsarlık yaratıyor. Tabii başta buğday olmak üzere tarımsal ürünlerdeki fiyat artışını da unutmayalım. Enerji fiyatları ve diğer emtia fiyatlarındaki artışa Türkiye maalesef müdahale edemiyor. Sadece savaşın sönümleneceğine yönelik işaretler bu durumu terse çevirebilir. Turizm ise Türkiye'nin yeni ekonomi programı ve Kur Korumalı Mevduat stratejisinde de bel bağladığı önemli bir konu. Çünkü yeni sistemin başarılı olması için turizm gelirlerinin önümüzdeki yaz iyi olması şart. Sistemin bir bacağı turizm gelirlerinin 2019 seviyesini yakalaması. Ancak savaşın çıkması ile birlikte bu hedefte önemli sapmalar olacağı da neredeyse kesinleşti. Öncelikle hem Ukraynalılar hem Ruslar'ın para birimlerindeki önemli değer kaybı bu ülke vatandaşlarını eskiye göre daha fakir hale getirdi bile. Ukraynalılar'ın tatil yapma lükslerinin olacağı bile düşünülmüyor.
Peki en azından Rusya'dan gelmesi beklenen turistin bir kısmı olanaksızlıklara rağmen çekilemez mi? Edindiğimiz bilgilere göre Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy bu konuda önemli çaba harcıyor. Ancak görünen o ki iş o kadar kolay değil. Sorunun üç temel ayağı bulunuyor. Bunlardan ilki Mastercard ve Visa'nın Rus bankaları ödeme sistemlerinden çıkarmış olmaları nedeniyle turistlerin nasıl ödeme yapacağına dair endişeler. Ancak bu ilk ayakta problem aşılacak gibi. Çünkü hem İş Bankası'nın hem kamu bankalarının Rus bankacılık sistemi Mir altyapısı hazır durumda. Diğer özel bankalar da bu altyapı için çoktan çalışmalarını başlattı. Konuştuğumuz 3 özel banka sisteme entegrasyon için hızla teknolojik altyapı çalışmalarına başladıklarını iletti. Bu sistem ile Rus turistler Ruble cinsinden ödemelerini rahatlıkla yapabilecek. Bankalar da Ruble'yi Merkez Bankası'na veya doğalgaz ödemeleri nedeniyle devlet kurumlarına rahatlıkla verebilecek. Turizmciler de ödeme konusunda bir sorun olmasını beklemiyor.
Turizmcilerin sıkıntılarını ise Türkiye Turizm Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya "Yeter ki uçak kalksın, gerisi hallolur" sözleriyle özetliyor. Peki uçaklar kalkabilecek mi? İşte burada ciddi sorunlar var. Her ne kadar Rus uçaklarına Avrupa hava sahası kapatılmış olsa da güney koridoru şu anda açık durumda. Türk Hava Yolları rahatlıkla Moskova ve diğer şehirlere sefer yapıyor. Bir yaptırım kararı yok. Sorun ise Rus turisti ağırlıklı olarak Türkiye'ye getiren charter uçakların artık sigorta yapılmıyor olması. Sigortacıların sigortasını yapan reasürörler iş jetleri ve charter uçukların Rusya hava sahasına girmesi halinde artık sigorta yapmıyor. Türk Havayolları'nın ise böyle bir sorunu yok. Çünkü THY, üyesi olduğu Star Alliance sistemi ile Lufthansa'nın kurduğu bir sigorta havuzuna dahil. Sigortalar da kasım ayında yenileniyor. Yani THY'nin turizm sezonu sonunda kadar sigorta sorunu yok.
Ancak Firuz Bağlıkaya, THY gibi tarifeli uçuşların turist getirmekte oldukça yetersiz kalacağını ve asıl taşımanın charter uçakları ile yapıldığının altını çiziyor. Charter uçaklar ise bir yandan şahısların ve şirketlerin olduğu için sigortasız uçmayı akıllarından bile geçirmiyorlar. Diğer yandan bir çok uçağı bu ülkelerde mahsur kalan charter şirketleri kara kara uçaklarını nasıl kurtaracaklarını düşünüyor. Sorun sadece bu da değil.
Turizmin üçlü sacayağı problemlerinden birisi de genelde finansal kiralama yani leasing yoluyla edinilen bu uçaklara tedarikçiler (Boeing, Airbus) ve leasing şirketlerinin birlikte yedek parça yardımı ve finansmanını kesmiş olması. Böylece charter seferler ile turist taşıyan çoğu Avrupalı şirketlerin eli kolu bağlanmış durumda. Çözüm ise sigorta sorununun ortadan kaldırılması ile birlikte belki Rus charter uçaklarının Türk bayrağına geçmesi. Böylece Rus şirketlerine kapatılan pazarın aşılması. Ancak henüz sigorta ve leasing sorunları çözülmeden bunun yapılması da imkansız gibi görünüyor. Tüm turizmcilerin gözü bu iki soruna çevrilmiş durumda.
